Publiek fiscaal recht

GD&A Advocaten beschikt over een eigen fiscaal departement dat zich onder meer specialiseert in publiek fiscaal recht. Bijzondere aandacht gaat uit naar de overheid als belastingplichtige.

Het btw-statuut van overheden neemt een prominente plaats in. Lokale besturen worden voor steeds meer activiteiten als btw-belastingplichtige aangemerkt omdat de fiscus er van uitgaat dat sommige activiteiten concurrentieverstoring veroorzaken. De toepassing van het specifieke btw-statuut voorzien in art. 6 WBTW vormt voor veel besturen een uitdaging. Lokale besturen zijn bijvoorbeeld btw-plichtig voor de exploitatie van het rioleringsnet, de verkoop van dranken, het verhuren van roerende goederen, concessies,…

Gekoppeld aan de btw-plicht is uiteraard de uitoefening van het recht op btw-aftrek. Hier is vaak een zorgvuldige organisatie van de boekhouding belangrijk. Het vastleggen van bijzondere verhoudingsgetallen vormt een uitdaging voor lokale besturen.

Subsidies vormen op btw-vlak een bijzonder vraagstuk. Enerzijds moet worden onderzocht of subsidies rechtsreeks of onrechtstreeks de vergoeding vormen voor een btw-plichtige levering of dienst. In het positieve geval zal btw moeten worden betaald op de subsidies. Het spreekt voor zich dat dit belangrijke financiële gevolgen heeft indien het lokaal bestuur hierop niet heeft geanticipeerd. Anderzijds kan het genieten van subsidies ook een invloed hebben op de mate waarin btw in aftrek kan worden gebracht.

Ook al treden lokale besturen vaak in concurrentie met de private sector, toch zullen ze ook diverse btw-vrijstellingen kunnen toepassen zodat toch geen btw moet worden aangerekend. Dit is vaak het geval voor activiteiten in de zorgsector of vrijetijdssector. Sommige randactiviteiten vallen dan weer buiten de vrijstelling. Lokale besturen worstelen vaak met de correcte toepassing van deze vrijstellingen, bijvoorbeeld wat betreft de exploitatie van lokale dienstencentra.

Bij de samenwerking tussen lokale besturen en hun aanverwante rechtspersonen worden vaak goederen en diensten aan elkaar doorgerekend. Hierbij is het belangrijk om er over te waken dat geen bijkomende btw-kosten ontstaan. De kostendelende vereniging of de btw-eenheid kunnen hierop een antwoord bieden.

Ook het statuut van overheden op het vlak van inkomstenbelastingen wint aan belang. De fiscale controles op het vlak van roerende en onroerende voorheffing worden steeds strenger. Een bijkomende complexiteit is dat de “satellieten” rond de lokale besturen (externe verzelfstandigde agentschappen, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, OCMW-verenigingen, PPS-partners,…) op het vlak van de inkomstenbelastingen vaak aan andere regels zijn onderworpen dan steden en gemeenten.

Inzake inkomstenbelastingen neemt ook de loonfiscaliteit een steeds prominentere rol in. De fiscale behandeling van voordelen van alle aard, kostenvergoedingen,… toegekend aan personeelsleden en bestuurders bij lokale besturen trekken ook de aandacht van de fiscus.

De verzelfstandiging van beleidsvoorbereidende en beleidsuitvoerende activiteiten die niet tot de kerntaak van het lokaal bestuur hoort, zorgt voor meer flexibele en marktconforme randvoorwaarden waarbinnen deze activiteiten kunnen worden ontwikkeld. Eén aspect van markconformiteit betreft het kunnen aannemen van hetzelfde fiscale statuut als private marktspelers. Verzelfstandiging, bijvoorbeeld onder de vorm van een autonoom gemeentebedrijf, zorgt er inderdaad voor dat ook lokale besturen, net zoals andere ondernemingen waarmee zij soms in concurrentie komen, btw-neutraal kunnen werken.

Op het vlak van verzelfstandiging nemen autonome gemeentebedrijven met een winstoogmerk een bijzondere plaats in. Wanneer autonome gemeentebedrijven aan bepaalde voorwaarden voldoen, zijn de btw-vrijstellingen inzake de exploitatie van sportinfrastructuur, culturele voorstellingen en tentoonstellingen, bibliotheken, musea en onderwijs niet van toepassing. De zorgvuldige implementatie van de door de fiscus geformuleerde randvoorwaarden, zoals de toekenning van prijssubsidies, is cruciaal om problemen met de fiscus te vermijden.

Het fiscaal departement van GD&A Advocaten wordt frequent betrokken in de financiële en fiscale structurering van PPS-projecten. Vaak betreft het DBFM(O)-overeenkomsten waarbij de diverse financiële stromen de juiste fiscale kwalificatie moeten krijgen.

De lokale besturen staan in voor méér dan 50% van de overheidsinvesteringen in ons land. De toepassing van het juiste btw-tarief wordt steeds complexer. Er zijn immers tal van verlaagde btw-tarieven waar lokale besturen van kunnen gebruik maken. Lokale besturen kunnen gebruik maken van het verlaagde btw-tarief van 6% op schoolgebouwen, waarbij bijzondere aandacht moet worden besteed aan het gemengde gebruik van het gebouw samen met niet-onderwijsfuncties.

Een oordeelkundige structurering van huisvestingsprojecten kan belangrijke btw-voordelen opleveren. Onder bepaalde voorwaarden kunnen immers de verlaagde tarieven van 6% of 12% worden toegepast.

Vastgoedtransacties tussen lokale besturen en private marktspelers of tussen lokale besturen onderling vereisen niet alleen een adequate aanpak, ook een correcte fiscale structurering van deze transacties is onmisbaar. Hier speelt niet enkel de btw, maar ook de registratierechten en soms ook aspecten inkomstenbelastingen.

Overheden wensen hun risico’s in kaart te brengen en te beperken. Op het vlak van fiscaliteit betekent dit dat besturen rechtszekerheid wensen en potentiële conflicten met de fiscus willen vermijden. GD&A Advocaten heeft zeer veel ervaring met het aanvragen van fiscale akkoorden (voorafgaande beslissingen) bij de Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken (rulingcommissie) of bij de klassieke controlediensten.

Ook de lokale besturen blijven niet gespaard van fiscale controles. Niet alleen de klassieke fiscale controles stappen soms af bij de lokale besturen en hun externe verzelfstandigde agentschappen. Ook de Bijzondere Belastingsinspectie (BBI) spaart de besturen niet en neemt ook steden, OCMW’s, autonome gemeentebedrijven,… onder de loupe. Het spreekt voor zich dat een adequate juridisch-fiscale begeleiding en vertegenwoordiging in deze situaties onmisbaar is. GD&A Advocaten heeft ook op dit vlak ruime ervaring. Lokale besturen zien zich met een advocatenkantoor, waarvan sommige advocaten in een vorig professioneel leven zelf inspecteur waren bij de fiscus, verzekerd van een uitstekende combinatie van expertise en wijze van aanpak.

GD&A Advocaten organiseert zeer regelmatig opleidingen en webinars over het fiscaal statuut van lokale besturen en hun aanverwante rechtspersonen. Ook de fiscale publicaties, waaronder de gratis nieuwsbrieven, worden erg gesmaakt door de lokale besturen.