Enorme druk op de Gemeentelijke Omgevingsambtenaren

Uit een nieuwe studie uitgevoerd door de Universiteit Gent in opdracht van het Vlaams Departement Omgeving blijkt dat de lokale omgevingsambtenaren kreunen onder een enorme druk.[1] 94 procent geeft aan de werkdruk 'vaak, zeer vaak of altijd' te hoog te vinden en in ruim driekwart van de gemeenten ligt voor meer dan de helft van het personeel de werklast te hoog.

Dit komt voornamelijk door de toegenomen complexiteit van de dossiers, de verwachtingen van de burger, het aantal te verwerken dossiers en de complexiteit van de regelgeving. Hierdoor worden bijna de helft van de omgevingsdiensten in Vlaanderen geconfronteerd met een hoge uitstroom, met een groot verlies van dossierkennis en algemene expertise tot gevolg.

Er wordt gezegd dat de vereenvoudiging van de omgevingsprocedures aan de gemeentelijke omgevingsdiensten al wat ademruimte zou moeten geven, maar niets blijkt op het terrein minder waar…

Huidige decretale taken Gemeentelijke Omgevingsambtenaren

In het huidige Omgevingsvergunningsdecreet en Omgevingsvergunningsbesluit krijgt de Gemeentelijke Omgevingsambtenaar (GOA) al heel wat taken toegewezen. Deze dienen volledig onafhankelijk en neutraal te worden uitgevoerd.

De voornaamste taakstelling betreft de vrijwel integrale behartiging van de vergunningverlening binnen een lokaal bestuur.

De GOA voert zodoende het ontvankelijkheids- en volledigheidsonderzoek van de aanvraag. Ook de eventuele MER-screening wordt behandeld door de omgevingsambtenaar. De GOA bereidt naast diens eigen advies, ook de beslissing voor het college van burgemeester en schepenen volledig voor.

Naast deze toegewezen taken, verzorgt de GOA ook de dienstverlening naar de burger toe. Te denken valt aan loketafspraken en verregaande voorbesprekingen met ontwikkelaars teneinde ruimtelijk gewenste ontwikkelingen te bekomen.

Er wordt vastgesteld dat de doorgedreven expertise, vrijheid en onafhankelijkheid van de GOA daarbij een significante meerwaarde vormt voor het lokaal bestuur.

Procedures worden vermeden, ruimtelijke ontwikkelingen worden op elkaar afgestemd met oog voor de meerwaarde voor de gemeenschap en het lokaal bestuur, …

De vraag stelt zich volgens de uitgevoerde studie hoe de positie van de GOA blijvend kan worden verzekerd?

Nieuw modulair decreet

De komende wetgevende initiatieven lijken dienaangaande weinig perspectief te bieden.

Het nieuw ontwerpdecreet ter invoering van een modulaire omgevingsvergunningsprocedure[2] zou de druk op de GOA moeten verminderen, maar niets is minder waar.

In tegendeel zelfs!

Middels het ontwerp tracht de decreetgever de vergunningsprocedure nog meer af te stemmen op de inhoud en aard van de aanvraag. De modulaire opbouw biedt veel flexibiliteit, maar deze mogelijkheid tot wijzigen van de aanvraag kan ook veel kopzorgen voor de GOA bezorgen. Een project kan door de inzet van modules immers stelselmatig worden aangepast teneinde tot een gunstig resultaat te komen. Kortom: de druk op de GOA zal nog hoger worden teneinde de aanvrager te begeleiden bij het gericht inzetten van modules.

Bovendien verdwijnen er geen taken uit het takenpakket van de GOA. Er worden zelfs taken toegevoegd. Het voorontwerp van het nieuw decreet voorziet dat het college van burgemeester en schepenen de beslissing ten gronde over bepaalde soorten aanvragen mag delegeren aan de GOA.

Er kan dus geconcludeerd worden dat de figuur van de Gemeentelijke Omgevingsambtenaar enkel maar belangrijker (en het takenpakket uitgebreider) wordt gelet op de komende wetgevende initiatieven.

Ondersteuning GOA

Het is bijgevolg zaak nu reeds voldoende aandacht te besteden aan de ondersteuning van de gemeentelijke dienst omgeving en de GOA in het bijzonder.

Enkel maatwerk kan de al te hoge druk op omgevingsambtenaren wegnemen. Te denken valt bijvoorbeeld aan een afsprakenkader met de overige diensten ter interne advisering, screening van het ontwerp van verslagen, opleiding van de GOA’s. Dit met het oog op quick wins en een duurzaam vergunningenbeleid.

GD&A Advocaten beschikt over bewezen expertise binnen omgevingsdiensten en een uitgewerkt kader met handvaten teneinde zulke ondersteuning op maat te realiseren.

Contacteer ons voor meer informatie.

[1] Voets, J., Schraepen, P., Smolders, C., Van Herck, B., Van Hoof, W., Dezeure, K. 2023. GOA: een knelpuntberoep? Onderzoek naar de bezetting van de lokale omgevingsdiensten en de werkdruk van de gemeentelijke omgevingsambtenaren en hun medewerkers, studie in opdracht van het Departement Omgeving.

[2] Voorontwerp van decreet tot wijziging van de regelgeving betreffende de omgevingsvergunning wat betreft de invoering van een modulaire omgevingsvergunningsprocedure en het omgevingsbesluit.