De zorg- en gezondheidssector staat voor enorme uitdagingen. De vergrijzingsgolf wordt een tsunami: in 2023 waren er in Vlaanderen 220.000 personen ouder dan 85 jaar, in 2040 zullen dat er 350.000 zijn. Deze vergrijzing gaat gepaard met een toename van chronische aandoeningen, dementie en multi-morbiditeit. Daarnaast nadert een pensioengolf in de zorg: één op drie zorgmedewerkers in de ouderenzorg is ouder dan 50. Dit leidt tot een tekort aan arbeidskrachten. Binnen de sector “vangt men” elkaars mensen af, of medewerkers gaan freelance werken,…

Net nu de vraag naar mantelzorg stijgt, moeten mensen langer werken. Mantelzorgers worden gesandwicht tussen de zorg voor hun eigen ouders en de opvang van hun kleinkinderen. Deskundigen voorspellen een enorme crisis in onze zorg- en gezondheidssector, vergelijkbaar met de klimaatcrisis. Enkel een systeemverandering kan het tij keren.

Ontschotting als antwoord

Ontschotting en samenwerking zullen cruciaal zijn voor een systeemverandering. Ziekenhuizen zijn al enkele jaren in transitie: van beddenhuis naar technologisch-medische kenniscentra die meer outreachend werken. Ook woonzorgcentra kennen grote uitdagingen: 63% van de mannelijke en 51% van de vrouwelijke 85-plussers wordt jaarlijks opgenomen in een ziekenhuis. 85% van de bewoners van woonzorgcentra zijn zwaar zorgbehoevend, waardoor de zorg steeds complexer wordt.

Een sterke samenwerking tussen ziekenhuis en woonzorgcentrum is noodzakelijk. In plaats van de zieke bewoner naar het ziekenhuis te vervoeren, lijkt het beter dat het ziekenhuis naar het woonzorgcentrum komt. Deze noodzaak werd recentelijk ook erkend in het onderzoeksrapport van de UGent en UZ Gent betreffende de locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken in Vlaanderen.

Mogelijke (juridische) vraagstukken

Er bestaan grote beleidsmatige en wettelijke verschillen tussen de ziekenhuissector en de ouderenzorgsector. Juridisch zijn er ook obstakels, maar waar een wil is, is een (juridische) weg. Maatwerk zal aan de orde zijn. Enkele mogelijke vraagstukken en obstakels zijn:

• Hoe ver reikt het zorgprogramma geriatrie van het ziekenhuis in het woonzorgcentrum (zgn. “externe liaison”)?
• Hoe verhouden zich de bevoegdheden van de CRA (en evt. huisarts) met de geriatrisch arts-specialist?
• Wat met de waarborg voor vrije keuze van arts door de bewoner?
• Hoe zit het met de overdracht van medische gegevens tussen ziekenhuis en woonzorgcentrum?
• Is het mogelijk gezamenlijk te investeren in (geriatrische) bedden in het woonzorgcentrum, delen van personeel, enz.?
• Zijn er andere domeinen waar ziekenhuizen en woonzorgcentra kunnen samenwerken, zoals shared services door een gezamenlijke keuken, medisch-technische diensten, enz.?
• Kunnen de eerstelijnszones, waarin vaak zowel de woonzorgactoren als de ziekenhuizen participeren, een rol spelen in kader van deze samenwerking ?

Samen met u denkt GD&A Advocaten na over zorgmodellen van de toekomst en hoe we vandaag al de samenwerking juridisch vorm kunnen geven.