Omgevingsrecht

Milieurecht

Het milieurecht wordt vaak omschreven als dat deel van het recht dat betrekking heeft op de bescherming van het fysische milieu.

Het kan niet herleid worden tot één van de afgelijnde bestaande rechtsgebieden. Het vormt daarentegen een dwarsdoorsnede met een reeks klassieke rechtsindelingen.

Het groeiend belang dat op alle niveaus en in alle domeinen wordt gehecht aan de bescherming van het fysische milieu correleert met het feit dat het milieurecht ook voortdurend wordt bijgestuurd en aangepast, hetgeen een permanente opvolging vereist.

Onze ervaringen binnen deze ruime rechtstak situeren zich onder andere op het niveau van:

• Milieuvergunningen 
• Milieuaansprakelijkheid 
• Milieustakingsvordering
• Milieustrafrecht 
• Milieufiscaliteit
• Milieueffecten- en veiligheidsrapportering
• Afval 
• Bodem, bodemsanering en grondverzet 
• Geluid
• Waterbeleid
• Natuurbehoud
• Mest 
• Energierecht 

Daar het milieurecht een sterke technische component bezit, wordt naast de wetenschappelijke expertise die binnen het kantoor aanwezig is, vaak gebruik gemaakt van samenwerking met technische deskundigen.

Door deze combinatie wordt gestreefd naar een milieutechnisch omkaderde juridische dienstverlening.

Ruimtelijke Ordening en Stedenbouw

De wetgeving op de ruimtelijke ordening en de stedenbouw lijkt heden wel onder permanente constructie. Zelfs de op zich vrij recente Codex ruimtelijke ordening werd ondertussen herhaaldelijk gerepareerd.

Eén en ander maakt het er voor openbare besturen, burgers en hun professionele raadgevers niet doorzichtiger op.

GD&A Advocaten biedt inzake de reglementering op de ruimtelijke ordening en stedenbouw ondersteuning op het niveau van de drie basispijlers van de reglementering:

• Planning
• Vergunningen
• Handhaving

Besturen en hun raadgevers (studiebureaus) kunnen bij GD&A Advocaten terecht voor een aftoetsing van de wettigheid van het planningsinstrumentarium alsmede voor een begeleiding van de formele procedure.

Ze kunnen op GD&A rekenen voor wat betreft advisering naar aanleiding van delicate vergunningsaanvragen tot en met de hieruit desgevallend ressorterende beroepsprocedures, de schorsings- en annulatieprocedures bij de Raad van State of de Raad Voor Vergunningenbetwistingen incluis.

Professionals en particulieren kunnen rekenen op onze steun om bemiddelend of remediërend op te treden wanneer de ontworpen plannen (plannen van aanleg, structuurplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen…) hun rechten aantasten.

De vertrouwdheid met de publieke beslissingsstructuren biedt ons de gelegenheid om de professional en de particulier juridisch te gidsen teneinde de procedures van vergunningsaanvragen succesvol te doorlopen, inclusief de administratieve beroepsprocedures bij de Deputatie, de Raad voor Vergunningsbetwistingen of de Raad van State.

De expertise van het kantoor is echter niet louter tot de organisatie sensu lato van de ruimtelijke ordening beperkt nu tevens ruime ervaring werd opgebouwd bij de strafrechterlijke verdediging van professionals en particulieren bij handhavings- en herstelmaatregelen en de regelgevingen in de rand zoals onteigeningen/monumenten en landschappen (…).

• Verlenen van advies en bijstand bij aanvragen tot het bekomen van verkavelings- en stedenbouwkundige vergunningen
• Het indienen van bezwaarschriften in het kader van openbare onderzoeken
• Het opstellen van beroepsschriften en het voor de Bestendige Deputatie en voor de Vlaamse Raad voor  Vergunningenbetwistingen
• Het opstarten van schorsings- en annulatieprocedures voor de Raad van State en de Raad voor    Vergunningenbetwistingen tegen verkavelings- en stedenbouwkundige vergunningen, wijzigingen gewestplan, BPA’s, RUP’s, beschermingsbesluiten en dergelijke meer
• Het bijstaan in burgerlijke en strafrechtelijke procedures aangaande het herstel en sanctioneren van stedenbouwmisdrijven
• Het verlenen van advies omtrent de beschermingswetgeving
• De volledige begeleiding van het onteigeningstraject, zowel wat betreft de administratieve procedures als burgerrechtelijk

Klimaat en duurzaamheid

Vlaanderen -met de lokale besturen en ondernemingen op kop- staan de komende jaren voor gigantische uitdagingen: om meer te doen met minder middelen én in te zetten op duurzame  en klimaatbewuste ontwikkeling, is het essentieel dat inclusief, veilig en duurzaam te werk wordt gegaan. Niet alleen Europa en Vlaanderen zetten daarom volop in op een duurzame en circulaire economie (met belangrijke rol voor het lokaal (bestuurs-)niveau)), ook GD&A Advocaten bouwt mee aan een bottom-up, duurzaam en circulair Vlaanderen. 

Geen overbodige luxe, gelet de nieuwe vormen/invullingen van milieu- en klimaataansprakelijkheid die om de hoek loeren. De voorbije jaren werden op lokaal niveau tal van milieuvriendelijke en klimaatinitiatieven opgestart, al dan niet aangewakkerd door een groeiend klimaatbewustzijn. Quasi alle Vlaamse besturen (en ondernemingen) onderschreven inmiddels het Burgemeestersconvenant, de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen en werkten eigen, bijkomende initiatieven uit.

De wil om klimaatverandering ook op lokaal niveau aan te pakken is lovenswaardig, doch mag niet ten koste gaan van een gezonde dosis juridische waakzaamheid, indachtig (o.a.) de Belgische Klimaatzaak en Urgenda-rechtspraak. In eerste instantie zorgt GD&A Advocaten dan ook voor een deskundige adviesverlening bij vragen over milieu- en klimaataansprakelijkheid én juridische bijstand ingeval uw bestuur resp. onderneming het voorwerp zou worden van (schade-)aanspraken op vlak van klimaat-, milieu- of duurzaamheidsverplichtingen. 

Maar de rol die GD&A Advocaten speelt in milieu-, klimaat- en duurzaamheidsambities reikt verder. Een GD&A Toolbox der Duurzaamheid werd ontwikkeld (en voortdurend bijgestuurd/aangevuld) met tal van mogelijke initiatieven, maatregelen en quick-wins op vlak van milieu, klimaat en duurzaamheid, en dit over verschillende lokale beleidsdomeinen heen. 

Binnen deze Toolbox biedt het multidisciplinaire team van GD&A Advocaten een integrale begeleiding (incl. prospectie van mogelijkheden) op vlak van: 

Duurzame en circulaire overheidsopdrachten

De Vlaamse regering formuleerde in het Vlaams plan overheidsopdrachten reeds het opzet om een bijdrage te leveren aan een duurzame en circulaire economie door te streven naar 100% duurzame overheidsopdrachten en 3% innovatieve overheidsopdrachten. Vanuit hun voorbeeldfunctie en sturende rol wordt ook op lokaal niveau ingezet op duurzame en circulaire overheidsopdrachten, waarbij verschillende steden en gemeenten een actieplan duurzame overheidsopdrachten opstelden.

Duurzaam-/circulair aanbesteden gaat in essentie om overheidsopdrachten, die gericht zijn op een maximale herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en een minimaal waardeverlies. Circulariteit valt in die zin te kaderen binnen de begrippen inzake duurzaamheid (bv. milieuvriendelijkheid, klimaatprestaties, levenscycluskosten, … ) met de productiefase (gerecycleerde en hergebruikte materialen), de afvalfase (recycleerbare en herbruikbare materialen) en het onderhoud en de vervangbaarheid van onderdelen als bijzondere aandachtspunten.

GD&A Advocaten beschikt over een doorgedreven expertise in het adviseren en begeleiden van (alle stappen van-) duurzame en circulaire overheidsopdrachten, gaande van een correcte behoeftebepaling en -omschrijving (bv. DBFME, EPC, OEPC, product-dienstcombinaties, …) tot de integratie en beoordeling van duurzame en circulaire selectie- en gunningscriteria (bv. levenscycluskosten, CO²-prestatieladder, …) 

Lokaal fiscaal verduurzamen 

Duurzaamheid en circulariteit kan op vele manieren worden gestimuleerd, onder meer via financiële prikkels. In het algemeen kunnen belastingen en subsidies zelfs beschouwd worden als het (lokale) bestuursmiddel bij uitstek om duurzaamheidsobjectieven te stimuleren, en desgevallend verdere (eigen) initiatieven inzake verduurzaming te bekostigen.

Meerdere (lokale) belastingverordeningen, die al geruime tijd en wijdverspreid zijn ingeburgerd in de Vlaamse steden en gemeenten, bieden mogelijkheden voor (fiscale) verduurzaming op basis van objectieve duurzaamheidsnormen (bv. lokale huisvuilbelastingen, belasting op tweede verblijven, belasting op toeristische logies, …). 

Maar ook andere, nieuwe vormen van heffingen of retributies kunnen de idee van lokale fiscale verduurzaming stimuleren. Belastingen op het energieverbruik van bedrijven, retributiereglementen voor het aanleggen van warmtenetten, … innoverende ideeën schieten als paddenstoelen uit de grond. Of wat te denken van lokale green deals? 

De hamvraag: waarop wachten we eigenlijk nog?   

GD&A Advocaten heeft als kantoor gespecialiseerd in publiek fiscaal recht zeer veel ervaring inzake gemeentebelastingen, en zet daarbij (ook) sterk in op innovatieve belastingreglementen, die beter afgestemd zijn op de beleidsdoelstellingen van het bestuur. 

Duurzaam lokaal patrimonium  

Privaat en publiek patrimonium bieden een enorm potentieel om energiezuiniger te worden, minder grondstoffen te verbruiken en minder afval te produceren. M.a.w. ons (vaak verouderde) patrimonium beschikt over een enorme potentie op vlak van verduurzaming en circulariteit. 

Om dit potentieel invulling te geven winnen nieuwe modellen zoals product-dienstcombinaties (“as a service”) meer en meer aan populariteit. ESCO’s, het bestellen van licht, mobiliteit of energie als een dienst, … waarbij het efficiënt -gedeeld- gebruik van product en eigendom (al dan niet via een online platform) centraal straat, worden beschouwd als één van de hoekstenen van een duurzaam en circulair Vlaanderen. 

GD&A Advocaten loodst u met kennis van zaken voorbij de juridische valkuilen die hiermee gepaard gaan en ontwikkelde reeds meerdere overeenkomsten en oplossingen voor (o.m.) de vraagstukken inzake eigenaarschap, aansprakelijkheid, onderhoud- en herstelverplichtingen, BTW-tarieven, …

Maar er is meer. Waar verdichting en verstedelijking enerzijds grote hoeveelheden materialen in de bouw-, onderhouds- en vervangingsfase vereist, zorgt de voortdurende ontwikkeling en verharding van ons landschap anderzijds ook voor het ontstaan resp. bestaan van reservoirs aan materialen, die door middel van ’stedelijke ontginning’ of urban mining teruggewonnen zouden kunnen worden.

Echte duurzame steden en gemeenten van de toekomst zullen geen onderscheid meer maken tussen afvalstoffen en materialen, zodat zij geleidelijk aan de mijnen van de toekomst (kunnen) worden. Vele grondstoffen en materialen die noodzakelijk zijn in onze samenleving zijn immers in grote hoeveelheden te vinden in de delen van onze stedelijke omgeving die gebukt gaan onder leegstand en/of aan vernieuwing/revitalisering toe zijn.   

GD&A Advocaten ontwikkelde daarom een bijzondere focus in de (juridische) begeleiding voor een inventarisatie van materialen (bv. via BIM, een materialenpaspoort, …), het recupereren en hergebruiken van materialen uit panden als nieuw te gebruiken grondstoffen, en dit met aandacht voor de afvalstoffenkwalificatie (“einde-afval”) én het gevreesde asbestmonster. 

Uw (slapend) patrimonium als (goud-)mijn van de toekomst?

Verduurzaming in de ruimtelijke ordening 

De ruimtelijke ordening is een sleuteldomein om verduurzaming te verwezenlijken. De manier waarop we met onze ruimte omgaan zal cruciaal zijn om de gevolgen klimaatverandering tegen te gaan en de reeds voelbare gevolgen daarvan te neutraliseren. 

Steden en gemeenten beschikken thans over een uitgebreid instrumentarium om vanuit de ruimtelijke ordening de weg te plaveien voor een klimaatrobuust Vlaanderen. Met ruimtelijke uitvoeringsplannen, stedenbouwkundige voorschriften, aangevuld met een aantal creatieve vergunningsvoorwaarden en  -lasten, kan het lokale niveau inzetten op duurzaamheid. 

Zo kunnen in ruimtelijke uitvoeringsplannen en stedenbouwkundige voorschriften tal van duurzaamheidsnormen worden opgenomen. Daarbij kan worden gedacht aan volledig circulaire bedrijventerreinen, zones voor stadslandbouw en innovatie, flexibiliserende regels omtrent prefab en modulair bouwen, facilitatie van auto- en fietsdelen, het invoeren van materialenpaspoort om hergebruik te vereenvoudigen, het opleggen van sloopopvolgingsplannen … 

Ook waterhuishouding en energievoorziening kan via bestaande instrumenten van de ruimtelijke ordening worden geoptimaliseerd. 

Daarnaast zijn er ook in het kader van het Decreet betreffende de landinrichting heel wat (onderbenutte) instrumenten die steden en gemeenten de mogelijkheid geven om het ruimtegebruik op hun grondgebied te sturen en historische probleemsituaties in de ordening van de ruimte te verhelpen. 

GD&A Advocaten heeft tal van lokale besturen geadviseerd bij de opmaak van stedenbouwkundige verordeningen met een nadruk op duurzaamheidsnormen, en kan bogen op een ruime ervaring met het begeleiden van steden en gemeenten bij de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen. 

GD&A Advocaten verleende ook juridisch advies in het kader van een studie van de Vlaamse overheid naar de mogelijkheden om de toepassing van het Decreet betreffende de landinrichting verder uit te breiden.

GD&A Advocaten organiseert regelmatig webinars over de (nood tot-) verduurzaming van lokale besturen en de faciliterende rol die zij hierbij kunnen opnemen.